🛡️ Przegląd suplementacji wspierającej odporność (nie tylko podczas pandemii)
Podziel się z innymi:
Jak budujesz odporność? Czy w ogóle to robisz?
W dobie pandemii koronawirusa temat wzmacniania odporności zyskał ogromną popularność, a wszelkie informacje i doniesienia naukowe dotyczące działań profilaktycznych w kontekście COVID-19 wzbudzają natychmiastowe zainteresowanie wielu z nas.
Dlatego w dzisiejszym artykule przedstawię kilka witamin, minerałów i innych składników, które mogą wspomóc Twój układ immunologiczny nie tylko w walce z koronawirusem, ale i innymi chorobami.
Jakie składniki są kluczowe dla wspierania funkcji odpornościowych? Czy poszczególne mikroskładniki odżywcze mogą wpływać na przebieg/profilaktykę infekcji koronawirusowej?
Przed Tobą aktualizacja informacji na ten temat na podstawie najnowszych badań naukowych.
Profilaktyka koronawirusa. Co oprócz szczepionki?
Aktualne doniesienia wskazują, że
znacznie wyższa zachorowalność i śmiertelność z powodu COVID-19
występuje wśród pacjentów ze współistniejącymi chorobami
takimi jak cukrzyca czy nadciśnienie.1, 2
Negatywny wpływ na przebieg choroby może mieć także otyłość – zwłaszcza
otyłość trzewna może wiązać się z ciężkimi następstwami infekcji koronawirusowej.3
Niezależnie od oczekiwań na uruchomienie programu szczepień pilnie poszukiwane są wszelkie środki profilaktyczne, dzięki którym możliwe będzie zmniejszenie ryzyka infekcji wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2, a także progresji i ciężkiego przebiegu choroby.
Szczególnie dużym zainteresowaniem cieszą się badania nad wpływem poszczególnych witamin i minerałów oraz potencjalnym wykorzystaniem fitoterapeutyków (leków pochodzenia roślinnego) we wspieraniu funkcji odpornościowych organizmu.
Nie tylko COVID-19
Warto pamiętać, że optymalne zaopatrzenie organizmu w składniki odżywcze ze zdrowej, zbilansowanej diety wspieranej spersonalizowaną suplementacją ma znacznie szerszy kontekst zdrowotny niż „tylko” obrona przed COVID-em. Takie podejście wpływa korzystnie na wydolność organizmu, dobre samopoczucie oraz lepszą jakość życia.
Zapobieganie chronicznym niedoborom witamin i minerałów (coraz bardziej powszechnym w populacji europejskiej) jest również ważnym aspektem w profilaktyce i przebiegu chorób przewlekłych, przekładającym się na dłuższe i zdrowsze życie.
No dobrze, zobaczmy zatem, jakie składniki warto włączyć do codziennej diety.
Witamina D3 – mniejsze ryzyko infekcji
Obecnie witaminę D nazywa się coraz częściej hormonem ze względu na jej wielokierunkowy
wpływ na zdrowie człowieka.
Istnieje związek między niedoborem witaminy D a zwiększonym ryzykiem rozwoju
szeregu chorób przewlekłych: autoimmunologicznych, nowotworów, nadciśnienia,
miażdżycy, cukrzycy, a nawet zaburzeń psychiatrycznych.4, 6
W kontekście wspierania funkcji odpornościowych witamina D3 zmniejsza ryzyko
ostrych infekcji dróg oddechowych. Co ciekawe, jej suplementacja okazuje się
tym skuteczniejsza, im większy początkowy niedobór.5
Nowe badanie przeprowadzone w Hiszpanii wskazało, że 80% pacjentów przebywających w szpitalu z powodu COVID-19 miało niedobór witaminy D3.8 Postawiono hipotezę, że suplementacja witaminy D3 może potencjalnie zmniejszać ryzyko infekcji COVID-19.
Badacze wskazali, że zwiększając produkcję „naturalnych antybiotyków” – katelicydyn i defensyn – witamina D3 może obniżać tempo replikacji wirusa, a także redukować poziom cytokin prozapalnych powodujących stany zapalne i uszkadzających wyściółkę płuc.7 Niezbędne są jednak dalsze badania i próby kohorotowe (przeprowadzone na odpowiednio dobranej próbie z populacji), aby uzyskać więcej danych na ten temat.
Pamiętaj, że sama dieta nie jest w stanie pokryć dziennego zapotrzebowania na witaminę D3. Jej prawidłowe stężenie w naszej szerokości geograficznej zapewnić może jedynie suplementacja (poza kąpielami słonecznymi w okresie letnim).
Dawki zalecane do suplementacji witaminy D3 u osób dorosłych (19-65 lat) wynoszą 800-2000 j.m./dobę. Oczywiście powinny być one dopasowane indywidualnie przez specjalistę, uwzględniając wiek pacjenta, masę ciała, choroby współtowarzyszące, a także wynik badania z laboratorium oceniający jej poziom w organizmie (badaj się!). W Polsce zakres referencyjny (tzw. norma dla witaminy D3) według aktualnych wytycznych wynosi 30-50 ng/ml.
Kwasy tłuszczowe omega-3 – łagodzenie stanów zapalnych
Optymalne zaopatrzenie organizmu w kwasy tłuszczowe omega-3 może być wsparciem w zapobieganiu infekcjom, w tym SARS-CoV-2.9 Mowa tu o „morskich” tłuszczach omega-3, czyli frakcji EPA i DHA pozyskanych z tłustych ryb zimnowodnych lub alg morskich (jako alternatywa dla entuzjastów diet roślinnych).
Kwasy omega-3 odgrywają bardzo ważną rolę w mechanizmach wrodzonej odpowiedzi immunologicznej. „Morskie” omega-3 (czyli EPA i DHA) to prekursory związków, których zadaniem jest wygaszanie reakcji zapalnych w organizmie, takich jak marezyny, protektyny czy rezolwiny.
Są one odpowiedzialne za „fazę ustępowania” stanu zapalnego na drodze fagocytozy czy zmniejszonej migracji leukocytów do miejsca zapalenia.9, 10, 11 Mówiąc kolokwialnie: zadaniem tych związków jest posprzątanie bałaganu po zapaleniu, a także wspieranie procesu regeneracji po przebytej infekcji.
W związku z działaniem przeciwzapalnym badacze wskazują, że kwasy omega-3 mogą skrócić czas trwania krytycznego okresu zapalnego w COVID-19 nazywanego „burzą cytokinową”. Mogą także oddziaływać na innych etapach infekcji, m.in. na wejściu i replikacji wirusa.9
Obecnie poziom spożycia tłuszczów omega-3 w naszej szerokości geograficznej znajduje się poniżej zaleceń, dlatego pamiętaj o zapewnieniu odpowiedniej podaży przeciwzapalnych tłuszczów omega-3 z dietą (tłuste ryby morskie, owoce morza) lub suplementacji dobrej jakości preparatami.
Podczas suplementacji warto zwrócić uwagę na łączenie omega-3 z antyoksydantami (np.witaminą E). Zmniejszają one podatność kwasów na utlenianie nieenzymatyczne (proces niekorzystny).
Kurkumina – hamowanie wnikania wirusa SARS-CoV-2
Wiele badań poświęcono także kurkuminie – aktywnemu związkowi występującemu w kurkumie. Ze względu na jej właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe, a także działanie wspomagające ochronę układu oddechowego, kurkumina może odgrywać potencjalną rolę w terapii COVID-19.12
Niedawne badanie molekularne wykazało, że kurkumina może hamować wnikanie wirusa SARS-CoV-2 poprzez zdolność do wiązania receptorów ACE2. To receptor, który wiążąc się z glikoproteiną kolców wirusa ułatwia wnikanie wirusa do komórek.13
Ponadto kurkumina redukuje stan zapalny i może być pomocna w odwracaniu burzy cytokinowej, czyli nadmiernie gwałtownej reakcji układu immunologicznego, odpowiadającej za ciężki przebieg COVID-19.14 Jednak by potwierdzić tę hipotezę, potrzeba większej liczby badań, zwłaszcza klinicznych, na które wielu z nas czeka z niecierpliwością.
Cynk – wspomaganie układu odpornościowego
W pracach badawczych poddano także ocenie wpływ cynku na przebieg różnych infekcji wirusowych, w tym SARS-CoV-2. We wstępnych doniesieniach zasugerowano, że cynk może potencjalnie zmniejszać ryzyko infekcji koronawirusowej, a także jej czas trwania i nasilenie.
Pojawiły się obserwacje, które wskazały znacząco niższe poziomy cynku u pacjentów z COVID-19. Ponadto osoby z niedoborem tego minerału miały znacznie więcej powikłań (70% vs. 30%) i były dłużej hospitalizowane. Badania in vitro pokazały także, że obniżone poziomy cynku sprzyjają interakcji receptora ACE2 z wirusem SARS-CoV-2. Z kolei podwyższony poziom cynku hamował ekspresję ACE2, co zmniejszało interakcję z wirusem.16
Cynk jest pierwiastkiem o silnych właściwościach immunoregulacyjnych i wirusowych. Na jego niedobór mogą być szczególnie narażone osoby starsze, kobiety w ciąży i karmiące, osoby z chorobami przewlekłymi (w tym cukrzyca), chorobami przewodu pokarmowego czy wegetarianie.15 Warto więc zadbać o zbilansowaną, bogatą w cynk dietę.
Wzmacnianie odporności w skrócie
Za nami solidna dawka wiedzy o składnikach budujących odporność organizmu. Podsumujmy zatem najważniejsze informacje:
Nieprzestrzeganie zaleceń żywieniowych i sięganie po wysoko przetworzoną, mało odżywczą żywność prowadzi do niedoborów witamin i minerałów, co przekłada się na osłabienie funkcji układu odpornościowego.
W trudnym okresie pandemicznym warto szczególnie dbać o fundament dobrej odporności: różnorodną dietę zapewniającą dostarczenie wszystkich związków niezbędnych dla prawidłowych funkcji immunologicznych (takich jak selen, cynk, tłuszcze omega-3 czy witamina D3).
Pierwsze badania w kontekście wspierania odporności przez suplementację poszczególnych mikroskładników (witamin i minerałów) w dobie COVID-19 są bardzo obiecujące. Nadal jednak pozostaje nam czekać na większe, randomizowane badania kliniczne, które pozwolą na wyciągnięcie konkretnych wniosków.
Warto pamiętać o antyoksydantach na swoim talerzu (lub w filiżance). Niedawno opublikowane badanie wykazało, że związki aktywne występujące w gorzkiej czekoladzie i zielonej herbacie potrafią blokować kluczowy enzym koronawirusa (Mpro), niezbędny do jego replikacji i namnażania się w organizmie.17 Wiesz zatem, co robić☺
Nie zapominaj, że wspieranie odporności jest procesem długofalowym i uzależnionym od codziennego stylu życia. Dbaj o codzienną dawkę sportu (wzrost limfocytów), wysypianie się, regenerację i ograniczanie permanentnego stresu. Właśnie takie kompleksowe podejście pomaga zadbać o dobrze funkcjonujący układ immunologiczny.
W pewnych sytuacjach warto także rozważyć suplementację niektórych składników. Jej podstawą jest na pewno witamina D, której nie dostarczy sama dieta. W przypadku ograniczania spożycia tłustych ryb morskich warto zadbać o suplementację tłuszczów omega-3 z dobrej jakości preparatów.
Pamiętaj jednak, że garść suplementów nie zastąpi dobrze zbilansowanej diety i zdrowego stylu życia – jest jedynie cegiełką wspierającą cały fundament! W celu doboru suplementacji najlepiej skonsultować się ze specjalistą, który pomoże odpowiednio dobrać suplementy, by zagwarantować skuteczność i bezpieczeństwo takiej interwencji.